Specyficzne objawy charakteropatii

Do najbardziej typowych, wprost specyficznie organicznych objawów charakteropatii należą drażliwość, .wybuchowość, skłonność do czynów impulsywnych i wyładowań afektywnych w postaci wybuchów wściekłości, przebiegających nierzadko ze zwężeniem pola świadomości. Inne cechy charakteropatyczne naśladują do zrudzenia          tzw. psychopatie, może więc chodzić o skłonność do kradzieży, kłamstwa, ucieczek z domu, włóczęgostwa, lenistwa, brak poczucia dystansu wobec starszych, nieposłuszeństwo, brak karności, nieumiejętność zgodnego współżycia z otoczeniem, okrucieństwo, skłonność do nałogów, niechlujstwo, lekceważący stosunek do zadań życiowych i społecznych, skłonność do wybryków płciowych, zaburzenia napędu psychoruchowego, polegające albo na jego wzmożeniu (eretyzm), albo na obniżeniu (torpiditas). Wszystkie te cechy mogą się ujawniać już w latach dziecięcych. Dzieci te sprawiają od początku ogromne trudności wychowawcze. Ani prośbą, ani groźbą nie można sobie z nimi dać rady. W lżejszych przypadkach, pod wpływem umiejętnego oddziaływania wychowawczego możliwe jest częściowe lub nawet niemal całkowite wyrównanie złych właściwości charakteru. Natomiast w niepomyślnych warunkach środowiskowych utajone cechy charakteropatyczne mogą się wyzwolić i wtórnie rozbudować. Czas bywa tutaj dobrym lekarzem. Pod wpływem przykrych do- świadczeń życiowych cechy charakteropatyczne mogą doznać złagodzenia, zwłaszcza               u osobników inteligentnych. Poprawę organicznych ubytków charakteru widuje się często w okresie pokwitania, czasem jednak odwrotnie, właśnie w tym okresie cechy charakteropatyczne ulegają rozbujaniu, zazwyczaj pod wpływem rozwijającego się popędu płciowego. Fakt, że z biegiem czasu, zwłaszcza w korzystnych warunkach środowiskowych, np. dzięki wdrożeniu się w zajmującą i pasjonującą pracę, ubytki charakteropatyczne ulegają wyrównaniu, skłonił niektórych autorów do przypuszczenia, że w przypadkach psychopatii (włącznie z charakteropatią) chodzić może o proces chorobowy, mający swój początek i koniec. Stany te byłyby czymś          w rodzaju nerwicy, która utrzymuje się przez pewien okres życia, po czym większość psychopatów przestaje nimi być (Kerbikow, 1952). W ożywionych dyskusjach pogląd ten obalono, gdyż zanikanie cech psychopatycznych (a to samo dotyczy charakteropatów) nie jest dowodem wyleczenia, lecz wyrazem kompensacji. [patrz też: homilopatia, zespół abstynencyjny leczenie domowe, parafia pogorzela, technicolor piaseczno ]