Dyskusja nad ejdetyzmem

Dyskusja nad ejdetyzmem postawiona została prawdopodobnie w tlej płaszczyźnie, Pominąć tu nie można technicznych trudności badań nad dziećmi, zwłaszcza małymi, których słownik jest tak ubogi, że nie można się po nich spodziewać opisu zjawisk psychicznych, różnic między nimi i pojęciowych rozróżnień, na których badacze opierają później daleko idące wnioski. Powyżej zwracałem uwagę na zasadnicze, jakościowe różnice, jakie zachodzą między wyobrażeniem spostrzegawczym a pochodnym.           Nie wiadomo, dlaczego miałoby być u pewnej części normalnych dzieci zupełnie inaczej. Natomiast prawdą jest, że między plastycznością wyobrażeń pochodnych               u rozmaitych ludzi zachodzą duże indywidualne różnice. Są malarze, którym wystarczy przyjrzeć się raz lub kilka razy jakiejś twarzy, aby uzyskać tak plastyczne wyobrażenie pochodne. że zdolni są potem portret lub obraz malować z pamięci. Malarze ci porównują swoją pamięć wzrokową  gdyż do niej ostatecznie sprowadza się sprawa plastyczności wyobrażeń pochodnych z wyrazistością ejdetyzmu. Podobnie rzecz się ma z osobami obdarzonymi wyjątkowo dobrą pamięcią, zwłaszcza typu wzrokowego. Osoby te przy czynnościach, przypominania jak gdyby czytały w swojej wyobraźni, która okazuje się niekiedy zdumiewająco pojemna, niby jakiś nie kończący się zwój paplrusa. Osoby te jednak nie mają najmniejszej i wątpliwości, że chodzi tu o wyobrażenia odtwórcze i dla o różnienia ich od rzeczywistości nie potrzebują nigdy uciekać się do próbnego poruszenia gałkami ocznymi. Zresztą zjawiska te nie poruszają się w dosłownym znaczeniu wraz z ruchami gałek ocznych, wiodąc byt zupełnie taki sam, jak wszelkie inne wyobrażenia pochodne. Skłonność do pseudologii u dzieci i zjawisko niezbyt wyraźnego odgraniczania rzeczywistości od tworów wyobraźni to są sprawy zdaje się nie mające nic wspólnego z ejdetyzmem, a raczej wchodzące w zakres pojęcia psychiki prelogicznej, czyli archaicznej. [przypisy: zaburzenia przetwarzania sensorycznego, roboclean poland, mazak gostyń ]