Otępienie starcze

U bardzo starych ludzi, np. w otępieniu starczym, takie dawne wspomnienia, które prawidłowo mają charakter wyobrażeń odtwórczych, nabierają niekiedy takiej wyrazistości, że stają się wyobrażeniami spostrzegawczymi o typie zbliżonym do omamów. Jak z tego widać, wyobrażenia spostrzegawcze mogą powstawać także wówczas, gdy aktualnie żadna podnieta zewnętrzna nie działa na narządy zmysłowe. W takich samych warunkach powstają wyobrażenia odtwórcze, możliwe są one jednak tylko wówczas, gdy podniety fizyczne uprzednio na zmysły działały. To samo dotyczy wyobrażeń wytwórczych, tu jednak chodzi nie o odtwarzanie dawnych wyobraźni spostrzegawczych, lecz o sklecenie z nich nowych, nigdy w tej postaci nie doświadczonych tworów. Obecność lub nieobecność podniety zewnętrznej nie Jest cechą         znamienną wyobrażeń spostrzegawczych. Dzwoni mi w uchu, pociemniało mi w oczach, widzę po zamknięciu oczu obraz następczy okna  to są też wyobrażenia spostrzegawcze. Czymże więc różnią się właściwe wyobrażenia spostrzegawcze od pochodnych? Cechy znamienne wyobrażeń pochodnych przedstawiają się, jak następuje. Wyobrażenie odtwórcze przedmiotu choćby bardzo żywe i wyraźne, wykazuje luki, miejsca w obrazie puste. Można się o tym przekonać, gdy próbujemy odtworzonych cccccw wyobraźni przedmiot narysować. Rozmaite szczegóły tego obrazu pozostaną niewidoczne. W wyobrażeniu spostrzegawczym również może się to zdarzyć, np. przy mroczkach, jednakże przez poruszenia gałkami ocznymi można lukę taką nadrobić. W wyobrażeniu. odtwórczym, nawet przy najlepszej pamięci, luki takiej nie da się zapełnić tak, aby całość była wiernym odzwierciedleniem przedmiotu rzeczywistego. Wyobrażenie odtwórcze nie trwa tak nieruchomo i nie posiada tej stałości co spostrzegawcze. Zjawia się ono dość wyraziście, potem znika, potem znowu może się pojawić. Nie da się go utrzymać dłuższy czas bez zmiany. Przeciwnie, wyobrażenie spostrzegawcze trwa, jak długo czynny jest narząd zmysłowy. W wyobrażeniu odtwórczym nie ma też zjawisk adaptacji, ani nie ma mowy o obrazach następczych.    [patrz też: zaburzenia przetwarzania sensorycznego, roboclean poland, mazak gostyń ]