U bardzo starych ludzi, np.

U bardzo starych ludzi, np. w otępieniu starczym, takie dawne wspom- nienia, które prawidłowo mają charakter wyobrażeń odtwórczych, nabierają niekiedy takiej wyrazistości, że stają się wyobrażeniami spostrzegawczymi o typie zbliżonym do omamów. Jak z tego widać, wyobrażenia spostrzegawcze mogą powstawać także wówczas, gdy aktualnie żadna podnieta zewnętrzna nie działa na narządy zmysłowe. W takich samych warunkach powstają wyobrażenia odtwórcze, możliwe są one jednak tylko wówczas, gdy podniety fizyczne uprzednio na zmysły działały. To samo dotyczy wyobrażeń wytwórczych, tu jednak chodzi nie o odtwarzanie dawnych wyobraźni spostrzegawczych, lecz o sklecenie z nich nowych, nigdy w tej postaci nie doświad- czonych tworów. Obecność lub nieobecność podniety zewnętrznej nie Jest cechą zna- mienną wyobrażeń spostrzegawczych. “Dzwoni mi w uchu”, “pociemnialo mi w oczach”, “widzę po zamknięciu oczu obraz następczy okna” – to są też wyobra- żenia spostrzegawcze. Czymże więc różnią się właściwe wyobrażenia spostrzegawcze od pochodnych? Cechy znamienne wyobrażeń pochodnych przedstawiają się, jak następuje: 1. Wyobrażenie odtwórcze przedmiotu choćby bardzo żywe i wyraźne, wykazuje luki, miejsca w obrazie puste. Można się o tym przekonać, gdy pró- bujemy odtworzony w wyobraźni przedmiot narysować. Rozmaite szczegóły tego obrazu pozostaną niewidoczne. W wyobrażeniu spostrzegawczym również może się to zdarzyć, np. przy mroczkach, jednakże przez poruszenia gałkarni ocznymi można lukę taką nadrobić. W wyobrażeniu. odtwórczym, nawet przy najlepszej pamięci, luki takiej nie da się zapełnić tak, aby calość była wiernym odzwierciedleniem przed- miotu rzeczywistego. 2. Wyobrażenie odtwórcze nie trwa tak nieruchomo i nie posiada tej stałości co spostrzegawcze. Zjawia się ono dość wyraziście, potem znika, potem znowu może się pojawić. Nie da się go utrzymać dłuższy czas bez zmiany. Przeciwnie, wy- obrażenie spostrzegawcze trwa, jak długo czynny jest narząd zmysłowy. W wyobra- żeniu odtwórczym nie ma też zjawisk adaptacji, ani nie ma mowy o obrazach na- stępczych. [patrz też: , pieczenie w miejscach intymnych, implanty zębów, logopeda warszawa ]